Gezien het jaarthema CPL voor 2018 en 2019 “de toekomst van de politie” was, heeft de sectie Brussels Hoofdstedelijk Gewest zich niet onbetuigd gelaten. Onze sectie heeft eind 2018 een reflectienamiddag[1] georganiseerd over het thema “De toekomst van de politie in Brussel.” Wij beoogden voorstellen te formuleren voor een krachtige en wendbare politiewerking, rekening houdend met de specificiteit van de Brusselse regio.
Onze beschouwingen liepen echter parallel met het werk van de nationale CPL-denktank “Prioritaire aandachtspunten in het streven naar een moderne en gedragen excellente politiezorg“ dat ontwikkeld werd in functie van het nieuwe regeerakkoord 2019-2023. Hieruit resulteerde in april 2019 een 10-puntenplan[2], dat wij voluit onderschrijven.
Het resultaat van onze reflecties indachtig, bundelde een kerngroep van CPL-Brussel daarop een aantal krachtlijnen die het 10-puntenplan verfijnen of er accenten aan toevoegen. Het debat rond de schaalvergroting werd niet opgenomen. Met deze nota willen wij het Nationaal Bestuur informeren over onze standpunten.
De situatie van de regio Brussel is uniek, complex delicaat en uitdagend voor politiediensten. Brussel draagt de kenmerken van een hoofdstad met Europese instellingen, wordt geconfronteerd met een demografische groei en verdichting, met economische grootstedelijke bedrijvigheid, met een brede sociaal-maatschappelijke diversiteit en multiculturaliteit. De mobiliteit en de bescherming van het milieu vormen tevens een uitdaging. De politiediensten functioneren in deze delicate context waarin de bevolking bovendien het onveiligheidsgevoel agendeert en waarbij politie naast het genegotieerd beheer van de publieke ruimte steeds voor hogere, complexere, internationale en technologische veiligheidseisen gesteld wordt.
1. Verbinding binnen de Brusselse politie
De aandacht voor cultuurontwikkeling binnen de politiediensten, dat door CPL-Nationaal vooropgesteld wordt, kan alleen maar aangemoedigd worden. Deze filosofie vormt het bindweefsel tussen de leden van de politiefamilie en is een voorwaarde voor een performante politiewerking. Opleiding en het samenbrengen van politiemensen rond programma’s die de excellente politiewerking bevorderen, vormen daartoe de grootste katalysator (zie ook verder).
Accenten leggen op de eigen regio is daarbij noodzakelijk. De ontwikkeling van een visie voor de politie van het Hoofdstedelijk Gewest is een meerwaarde omdat deze de specifieke uitdagingen van de regio incorporeert en de gemeenschappelijke ambities expliciteert en versterkt. De visie respecteert de identiteit van elke entiteit én verbindt hun toekomstperspectieven. Een sterke gemeenschappelijke visie is richtinggevend voor het beleid van onze overheden, voor het eigen management en voor de bestuurlijke en gerechtelijke operaties. Tevens vormen ze een leidraad voor alle operationele en burgermedewerkers. De ontwikkeling van een kort, maar krachtig kompas is ons inziens een noodzaak. De onderstaande elementen kunnen in de visie opgenomen worden. De Conferentie van de Korpschefs kan eveneens een belangrijke rol spelen als overlegplatform voor de ontwikkeling van dit proces.
2. Focussen op personeel en organisatie
Het aanwerven en behouden van medewerkers is een absolute voorwaarde voor het realiseren van de ambities van elke entiteit. Er moet bijgevolg verhoogd geïnvesteerd worden in inventieve selectie- en rekruteringsinitiatieven. De mix van gerichte campagnes, brede mediaprojecten, directe interactie, workshops en atelierwerking en snellere/kortere trajecten blijkt alvast een goede werkwijze, maar is ontoereikend om de tekorten aan te vullen.
Enerzijds kan de politie - globaal gezien - nog meer marketinginspanningen leveren: alle culturen aanspreken, de attractiviteit van de functie benutten, de voordelen van het werken in Brussel beklemtonen, aandacht geven aan optimale werkomstandigheden, degelijk materiaal, welzijn en de work-life-balans én het statuut wijzigen om de organisatie te transformeren naar een attractieve werkgever.
Anderzijds moet een match gevonden worden tussen de beschikbaarheid van talent in de Brusselse regio en de vraag naar competente medewerkers bij de Brusselse politiediensten. Gezien het tekort nijpend is, moet de mogelijkheid onderzocht worden om samen te werken met organisaties die werkzoekenden voorbereiden en matchen met politiediensten (o.a. WannaWork, School 19, Actiris, ...).
Bovendien kunnen politiediensten door een vroege kennismaking en activiteiten met jongeren op school en daarbuiten hun interesse wekken voor een functie bij politie.
De basis- en voortgezette opleidingen vormen een belangrijke hefboom, ze brengen medewerkers samen uit verschillende politiediensten, dragen bij aan competentieontwikkeling, netwerking, teamontwikkeling en samenwerking, maar zorgen vooral dat medewerkers meedenken in én voor de organisatie en niet louter uitvoerder blijven. Opleidingen zorgen aldus voor een cultuurshift. Wij stellen dat alle medewerkers jaarlijks minstens 5% van de arbeidstijd opleiding zouden moeten volgen. Naast de vereisten inzake geweldsbeheersing, kan ingegaan worden op de opleidingsnoden van de Brusselse politie (terrein- en klas-sessies). Daartoe kan een lijst met onderwerpen op maat van de Brusselse politie-entiteiten in de hoofdstad opgesteld worden. De kenniscentra (Centrex) bij ANPA moeten daartoe geactiveerd worden. Bovendien noodzaakt een hoofdstad ook kennis van meerdere talen: Nederlands, Frans, Duits, Engels en Arabisch vergen aandacht evenals Spaans en Italiaans.
Concreet vragen we dat de federale politie en de Brusselse politie een plan op maat uitwerken (op korte, middellange en lange termijn) om de effectieven van de lokale én federale politie aan te vullen en dat er intens samengewerkt wordt tussen de federale politie, de Brusselse politie en ERIP/GIP om sterke competentie- en opleidingsplannen te ontwikkelen, gebaseerd op vernieuwde functieprofielplannen.
3. Investeren in wijkwerking - nabijheidspolitie
Werken in een multiculturele grootstad is complex en elke wijk of buurt is uniek. Het blijft vooral in Brussel een uitdaging om de communicatie met de bevolking te bevorderen, in te spelen op de noden en verwachtingen van elke wijk en bij te dragen aan de leefbaarheid en veiligheid van de gemeenschappen. Een werkzame nabijheidspolitie is van cruciaal belang.
De lokale verankering van de wijkagent is een belangrijke voorwaarde voor het vertrouwen en haar impact.Wij wensen dat wijkwerking hoog op de agenda blijft staan en dat er impulsen gegeven worden aan de dialoog met verschillende gemeenschappen. Omdat de figuur van de wijkagent cruciaal is, zowel als barometer van zijn wijk als informatiepositie ten voordele van politie- en inlichtingendiensten, vragen wij dat er bijkomende inspanningen geleverd worden naar de omkadering van de wijkagenten en dit belangrijk dispositief.
Hoewel er in de Brusselse regio de laatste jaren heel wat innovatieve en verdienstelijke initiatieven waren (Coffee with a cop, buurtinformatienetwerken (BIN’s, ...)), kan er verder inspiratie geput worden uit nationale en internationale initiatieven, expertise en good practices om te connecteren met de verschillende buurten en de talrijke partners waarbij aandacht gaat naar plaatselijke kenmerken en verwachtingen. Kennisnetwerken (o.a. de Centrex) kunnen deze methodologie effectief ondersteunen.
4. Partnerschappen ontwikkelen
De politie werkt niet in een vacuüm, maar is één van de vele spelers op de markt van veiligheid en leefbaarheid. Samenwerken in (veiligheids)coalities, met publieke en private partners, vanuit ieders grootste toegevoegde waarde, is een evidentie geworden.
Actueel zijn er heel wat formele en informele vergaderingen, fora en netwerken waaraan de politie deelneemt. Sommigen verenigen de hoogste leidinggevenden, anderen het basis- of middenkader. Sommigen zijn generalistisch, anderen thematisch. Ze zijn beleidsmatig of operationeel, ad-hoc of enigszins repititief. Het is sterk aan te bevelen om al deze netwerken in kaart te brengen zodat de expertise optimaal benut kan worden. Er zijn talrijke onderwerpen waarrond er zinvoller samengewerkt en uitgewisseld kan worden.
In een volgend stadium kan bekeken worden of er noodzaak is aan herstructurering of rationalisering van de netwerken én/of aan inhoudsverbreding of -specialisatie. Brussel Preventie & Veiligheid (BPV) zou hierbij een bemiddelende rol in spelen.
5. Digitalisering
Digitalisering, technologie, innovatief materiaal, elke entiteit zoekt naar de meest efficiënte en effectieve oplossingen. Wij ondersteunen voluit de investeringen in intelligence en new way of working. Het politiewerk zal hierdoor winnen aan efficiëntie, effectiviteit en vereenvoudiging.
Sommige systemen worden geïnitieerd en begeleid vanuit de federale politie. Anderen zijn het resultaat van de eigen zoektocht naar oplossingen op maat of eigen ontwikkeling. Als we wensen dat onze systemen op elkaar afgestemd zijn en met elkaar communiceren, dan moet er vroeg in het proces met elkaar overlegd worden.
Wanneer een zone een innovatief element wil ontwikkelen of aankopen, moet dit vooraf gecommuniceerd en overlegd worden. We stellen voor dat elke entiteit die een investering wenst te doen die mogelijks interessant is voor andere entiteiten, of die een impact heeft op de werking van de geïntegreerde politie, deze intenties voorafgaandelijk bekend maakt zodat samenwerkingsprojecten in een zo vroeg mogelijke fase kunnen starten. Er moeten immers kansen gegeven worden om te investeren in eenzelfde materiaal dat zorgt voor onderlinge communicatie en operationaliteit.
Gezien de federale politie voor haar innovatiebeweging een procedure en/of platform zou willen opstarten voor haar innovatieve projecten, vragen we dat ze hiervan snel werk maakt en deze procedure voorstelt aan de geïntegreerde politie.
Voor de Brusselse politie en voor de partners kan BPV hier een coördinerende rol in vervullen.
Besluit
Het is duidelijk, er mag niet getalmd worden. Mogen we een oproep richten tot alle leidinggevenden om de uitdagingen daadwerkelijk aan te pakken? Kunnen zij zich verenigen, voorstellen formuleren en projecten lanceren die op korte en lange termijn een gevoelige impact hebben op de verbetering van de politiewerking in Brussel. De Sectie Brussel Hoofdstedelijk Gewest wil aan die toekomst en die uitdagingen graag meewerken.
[1] Workshop dd 16/10/2018 met 5 thema’s : (1) Community Policing ; (2) Impact ICT ; (3) Primaire opdrachten versus outsourcing ; (4) Specialisatie versus polyvalentie ; (5) Selectie en rekrutering.
[2] Prioritaire aandachtspunten in het streven naar een moderne en gedragen excellente politiezorg: (1) Een sterke organisatiecultuur ; (2) Een aantrekkelijke en betrouwbare werkgever ; (3) Toonaangevend leiderschap ;
(4) Een HRM-beleid : investeer in talent en participatief management ; (5) Veranker en stimuleer innovatie in de politiewerking ; (6) Een coherente beheers- en beleidscyclus ; (7) Een performant financieel en middelenbeheer ; (8) Een performant informatiebeheer ; (9) Regie van de veiligheid bij de politie ; (10) Een transparante en respectvolle communicatie.
